Geschiedenis

Heroprichting schutterij St. Michaël Doenrade 12 december 1982

De serenade op 1 september 1981 werd zo goed "ontvangen" bij de bevolking, dat men besloot het muziekkorps nieuw leven in te blazen, met als gevolg, dat in de carnavalsoptocht en de sacramentsprocessie in 1982 voor het eerst sinds 1965 weer schutters meeliepen.


Geschiedenis:

Inleiding
In het vaandel van onze schutterij staat het jaartal 1848 vermeld als oprichtingsjaar. Maar eigenlijk gaat het hier niet om een oprichtingsjaar maar om een afsplitsingsjaar. In 1848 scheidden zich namelijk de compagnie Doenrade af van de schutterij St. Lambertus Oirsbeek. Hoe het zover kwam, en wat er sindsdien nog allemaal gebeurde zal hier worden verteld.

De compagnie Doenrade als onderdeel van St. Lambertus Oirsbeek
Zoals gezegd maakte de Doenraadse schutters in de 17e en 18e eeuw deel uit van schutterij St. Lambertus te Oirsbeek. Deze schutterij bestond wel uit twee afzonderlijke compagnieën met hun eigen officieren, maar met maar één koning. Er lagen twee redenen waarschijnlijk ten grondslag aan het feit dat de Doenraadse schutters deel uitmaakten van St. Lambertus. De eerste was dat Doenrade geen eigen kerk had. En dus ook niet door de eigen parochie als beschermer gevraagd kon worden. De tweede is niet met 100% zekerheid vast de stellen, maar men vermoedt dat de invloedrijke familie De Limpens, die het kasteel in Doenrade bewoonde, de samenwerking bevorderd heeft. Dit ook uit eigen belang. Omdat in die tijd, de 17e en 18e eeuw de schutterijen als een soort van burgerwacht dienden. Ondanks dat St. Lambertus dan maar één koning had werd wel apart vermeld op de koningsplaten als de koning uit Doenrade kwam. Zo zijn nog in het bezit van de schutterij twee koningsplaten die daar naar verwijzen: Een uit 1750 met als inscriptie: "Peter Mengelers, jonckman van Dounraht, coning tot Oirsbeek" en een uit 1811 met de inscriptie "J. Mertens, Koning en Capitain in Donderat". Een zekere trots voor het eigen dorp werd dus niet onder stoelen of banken gestoken. Uit het reglement voor de schutterij St. Lambertus uit het jaar 1805 krijgen we een beeld van het functioneren van de schutterij. De Oirsbeekse schutterij bestond uit twee afdelingen, een compagnie van Oirsbeek en een van Doenrade. Als de schutterij bijeen was had de majoor van Oirsbeek (de hoogste in rang) het commando. Een uur voor zonsondergang trok de Doenraadse compagnie vanuit Oirsbeek naar het eigen dorp. Vanaf dat moment had de majoor van Doenrade het voor het zeggen. Beide compagnieën beschikten over een majoor, kapitein, luitenant en een standaardvaandel. In 1819 ging de Oirsbeekse schutterij in ruste.

Heroprichting St. Lambertus en afsplitsing van St. Michaël in 1848
In 1848 werd de schutterij St. Lambertus weer heropgericht. Jean Baptiste Joseph Ferdinand graaf de Marchant et d’Ansembourg van kasteel Amstenrade schonk de nieuwe schutterij een tweetal vaandels en binnen de kortste keren trok een honderdkoppige schutterij uit om de koningsvogel te schieten. Volgens oud gebruik mocht de Oirsbeekse compagnie voorop lopen bij gelegenheden als processies en het koningsvogelschieten. De Doenraadse officieren stelden echter de gewetenskwestie aan de orde dat, indien een inwoner van Doenrade de vogel afschoot, de Doenraadse compagnie voorop mocht. Het negatieve antwoord van de Oirsbeekse officieren leidde tot onenigheid en uiteindelijk tot een splitsing die zelfs door de kantonrechter bekracht werd. Dat gebeurde op 4 augustus 1849. Hier werd ook de boedelscheiding vastgelegd. Iedere compagnie behield zijn vaandel dat door de graaf geschonken was. Verder werden de koningsplaten met Doenraadse koningen kwamen in het bezit van de nieuwe schutterij, de overige platen gingen naar de schutterij van Oirsbeek. De vogel met keten bleef in het bezit van de Oirsbeekse schutterij. De familie De Limpens zorgde voor een nieuwe geheel gekroonde en gegraveerde zilveren vogel met inscriptie: "Ex dono L. de Limpens de Doenraed ao 1849". De patroonheilige van Oirsbeek bleef St. Lambertus. Doenrade moest op zoek naar een nieuwe patroonheilige. Moeilijk was die zoektocht niet. De bevolking van Doenrade had eigenlijk twee parochies. De eerste was St. . Lambertus Oirsbeek, maar een deel van de huidige kerkstraat ging in Hillensberg naar de kerk. De patroonheilige van Hillensberg, St. Michaël, werd dan ook de nieuwe patroonheilige van de schutterij. Het koningsvogelschieten bleef voor beide schutterijen op hemelvaartsdag gepland. Alleen met die restrictie dat afwisselend begonnen werd en pas nadat de vogel afgeschoten was bij de ene vereniging men begon bij de andere vereniging. Verder stonden er nog o.a. de volgende twee regels in het reglement van St. Michaël.Kermis in Doenrade zal gevierd worden op de 3e zondag na Pinksteren. Tegenwoordig wordt nog steeds op de 3e zondag na Pinksteren kermis gevierd in Doenrade. In 1849 had Doenrade echter nog geen eigen parochie. Deze werd pas in 1871 gesticht door Mgr. Warblings met als eerste pastoor Bemelmans. Dus enigszins opmerkelijk was het natuurlijk wel om kermis te vieren. De koning was dan verplicht tot het spenderen van een half vat bier. De laatste regel is in de huidige statuten en huishoudelijk reglement van de schutterij niet meer terug te vinden.

Viering van 50 jarig bestaan in 1898

In 1898 werd het 50-jarig bestaan van de schutterij gevierd. In een klein artikel op 19 juni in De Limburger koerier wordt teruggeblikt op 50 jaar schutterij St. Michaël Doenrade. Hier komen nog een aantal feitjes aan de weet. Zo wordt er gememoreerd dat de scheiding van de schutterij van Oirsbeek heeft plaatsgevonden op initiatief en medewerking van dhr. Jan de Limpens. Hij was het die de zilveren vogel schonk, en zijn zoon Ernest zou in 1849 de eerste zijn om de zilveren platen en vogel van Doenrade als koning te dragen. Bovendien in er in 1898 sprake van een gouden jubilaris. Dhr. Michèl Peulen, schutter in hart en ziel. Dezelfde Michèl Peulen wordt nog steeds in ons eigen schuttersliedje (link naar schuttersliedje inbouwen) genoemd. Te zijner ere werd op kermismaandag een feest gevierd. Gevierd buiten Doenrade werd er weinig. Want waar andere schutterijen enthousiast deelnamen aan schuttersfeesten die her en der in de omtrek georganiseerd werden laat Doenrade dit na in tegenstelling tot bijvoorbeeld St. Lambertus Oirsbeek. Dit gedrag zal in de loop van de geschiedenis nog vaker terugkeren, omdat het beleid was dat de schutterij er alleen voor de Doenraadse gemeenschap. Pas in 1912 zien we onze schutterij deelnemen aan het grote schuttersfeest in Heerlen. Daarna vertoont St. Michaël zich wat vaker buiten het dorp. Bekend zijn de deelnames in 1921 in Amstenrade en in 1926 in Gulpen waar in de eerste prijs voor het schieten werd gedeeld.

Schuttersfeesten in Doenrade in 1930, 1935, 1957 en 1961.
Het jaar 1930 bracht een aantal hoogtepunten voor de schutterij met zich mee. De vereniging kreeg een nieuw zijden vaandel me de afbeelding van de patroonheilige, bloemversiering en de volgende tekst "Schutterij St. Michael Doenrade 1848-1930". Ook organiseerde de schutterij in 1930 een schuttersfeest rond eind juni. Een jaar later sloot de schutterij van Doenrade zich aan bij de in 1931 opgerichte bond St. Gerardus Amstenrade. De bond bestond toen uit 20 deelnemende verenigingen. Sinds die tijd is het schutterswezen in veel dorpen en steden, naast eigen activiteiten, gericht op de bondsschuttersfeesten. Een dergelijk bondsschuttersfeest vond in 1935 in Doenrade plaats. Echter in 1939 besloot de Doenraadse schutterij weer uit de schuttersbond te stappen. De Tweede Wereldoorlog zorgde vervolgens voor een onderbreking binnen alle schuttersactiviteiten. Doenrade bleef ook na de Tweede Wereldoorlog bijna een decennium een zelfstandige schutterij zonder bondsactiviteiten. In 1954 sloot St. Michael zich weer aan bij de schuttersbond St. Gerardus. In de jaren 1957 en 1961 werden nog twee bondsschuttersfeesten in Doenrade georganiseerd. Het laatste bij gelegenheid van het 112½ jarig bestaan. Hiervan is nog een feestkrant in het archief van de schutterij te vinden.
Aan dit feest namen 18 schutterijen deel. Opmerkelijk was dat de huidige schutterij St. Johannes-St. Clemens uit Merkelbeek nog deelnam als twee aparte schutterijen. Tevens namen de inmiddels ten ruste gegane schutterijen St. Pancratius Munstergeleen en St. Antonius Krawinkel nog deel.

Schutterij St. Michael gaat in ruste

In de jaren 60 was voornamelijk het Fluit- en Tamboerkorps van de schutterij een grote trekker. Echter dat was niet voldoende om de schutterij draaiende te houden. Halverwege de jaren 60 kwam de klad in de Doenraadse schutterij. In 1964 werd voor het laatst om de koningsvogel geschoten. Koning werd toen Jan Quix. Vanaf 1965 nam St. Michael niet meer deel aan bondsschuttersfeesten van de bond St. Gerardus. Tot 1968 werd nog contributie betaald, maar op 8 december van dat jaar viel definitief het doek met het opzeggen van het lidmaatschap van de bond St. Gerardus.

Heroprichting in 1982

Daarna is het bijna 20 jaar "stil" geweest rondom deze vereniging in Doenrade. Daar kwam verandering in toen Jan Quix, koning in 1964, en een oud lid van het muziekkorps, in 1981 zijn 25-jarig ambtsjubileum vierde. Een paar oud-leden van het muziekkorps vonden het een leuk idee om hem bij die gelegenheid een serenade te brengen. Hiervoor werden de oude muziekmarsen uit de jaren 60 uit de kast gehaald en werd er flink gerepeteerd bij garage de Uiver en in café Haenen. De serenade op 1 september 1981 werd zo goed "ontvangen" bij de bevolking, dat men besloot het muziekkorps nieuw leven in te blazen, met als gevolg, dat in de carnavalsoptocht en de sacramentsprocessie in 1982 voor het eerst sinds 1965 weer schutters meeliepen. Bij de sacramentsprocessie liepen bij het korps twee kinderen als koning en koningin mee. Dat leverde op kermismaandag bij het traditionele kaarten in café Haenen veel discussie op. Er werd hardop gepraat over een heroprichting van de schutterij. Hiervoor moesten natuurlijk wel de nodige zaken geregeld worden. Allereerst werden de oud-leden van de schutterij benaderd om weer lid te worden en daarnaast werd er ook geworven onder de overige Doenradenaren. Op 12 december 1982 werd de eerste ledenvergadering gehouden in café Haenen. Hier werd besloten tot heroprichting van de schutterij. Voorzitter werd Jan Meertens, secretaris Marcel Gorissen en penningmeester Harry Spijkers. Tevens werd er besloten lid te worden van de schuttersbond St. Gerardus, maar niet als actief lid. Er zou alleen deelgenomen gaan worden aan bondsschuttersfeesten, welke binnen de in 1982 gevormde gemeente Schinnen zouden plaatsvinden en aan Doenraadse activiteiten. Wat het uniform betreft had men natuurlijk een probleem. Allereerst waren niet alle oud-leden nog in het bezit van een uniform uit de jaren 60. Verder was de aanschaf van zo''n 40 uniformen niet te bekostigen, omdat het saldo van de kas nul gulden aangaf. Er werd besloten dat ieder lid een wit hemd en een zwarte broek aanschafte; van de eerste contributie en van het eerst verleende gemeentelijk subsidie werden jagerhoedjes gekocht.Er werd vervolgens stof aangeschaft, waarvan door een paar creatieve dames de inmiddels bekende rode en groene hesjes werden gemaakt. De rode hesjes waren voor de manschappen en de groene voor het Fluit- en Tamboerkoprs. In 1984 werden deze "uniformen" aan de Doenraadse bevolking gepresenteerd.
Achteraf is gebleken dat onze schutterij het nog ruim veertien jaar met deze uniformen heeft moeten doen. In 1988 werd groots het 140-jarig bestaan gevierd van de schutterij. Tijdens dit feest werd op de zondag een "wild" schuttersfeest gehouden. Hieraan namen 8 verenigingen deel. Het feest werd een enorm succes en van het batig saldo werd een nieuwe zware buks gekocht en een nieuw vaandel aangeschaft. Het nieuwe vaandel was een exacte kopie van het vaandel uit 1930, waarbij de jaartallen vervangen werden door de tekst "Opgericht 1848".

Weer een weifelende houding jegens de bond St. Gerardus.

Wat ook meer en meer tot discussie binnen de vereniging leidde, was of men nu wel of geen actief lid van de schuttersbond St. Gerardus wilde worden. Echter, de ledenvergadering in 1989 gaf uiteindelijk geen groen licht voor het "activeren" van het lidmaatschap. De volgende jaren kenmerkten zich door het feit, dat een aantal bestuursleden door tijdgebrek of om andere redenen het voor gezien hielden. Het dieptepunt kwam tijdens de najaarsvergadering van 1991, toen er welgeteld nog maar één bestuurslid over was. Het zag er weer naar uit dat de schutterij van Doenrade ten ruste zou gaan. Er werd in november een extra ledenvergadering opgeroepen, waarbij over de toekomst van de schutterij werd gesproken. Tijdens deze vergadering wierp Lou Duisings zich op, om tot de voorjaarsvergadering van 1992 het voorzitterschap op zich te nemen. Samen met penningmeester Richard Jeurissen werd het kerstkienen georganiseerd. Tegelijkertijd werden er bestuursleden gezocht. In de daaropvolgende algemene ledenvergadering in maart 1992, werd een nieuw bestuur gekozen, dat naast de voorzitter en penningmeester bestond uit Zef Bus, Daniël Gulikers, Jean Alofs en Henk Tummers; deze laatste nam het secretariaat op zich. In 1993 werd tijdens de algemene ledenvergadering besloten om actief lid te worden van de schuttersbond St. Gerardus. Dat hield dus in; deelname aan vier bondsschuttersfeesten, aan het OLS en aan het ZLF. De vereniging bloeide hierdoor weer op. Met als eerste hoogtepunt het eerste bondsschuttersfeest in Doenrade sinds 30 jaar. In het eerste weekend van september 1996 werd een succesvol bondsschuttersfeest georganiseerd. Voor de organisatie hiervan werd de hulp ingeroepen van drie personen: Jeu Smeets, Henk Smeets en Ger Salemink. Vanaf toen zijn alle feesten van de schutterij georganiseerd met medewerking en onder aansturing van deze heren georganiseerd. Na afloop van het feest is dhr. Wil Otermans gevraagd om beschermheer te worden van de schutterij. In 1997 werd Wil Otermans dan ook officieel als beschermheer geïnstalleerd.

Nieuwe uniformen
Bij de evaluatie van het bondsfeest van 1996 werd ook hardop gesproken over nieuwe uniformen. De schutterij had sinds de heroprichting weliswaar een gezond banksaldo, echter voor de aanschaf van nieuwe uniformen was het lang niet genoeg. Als doel werd gesteld om de hele vereniging te voorzien van nieuwe uniformen bij het 150-jarig bestaansfeest in 1998. Er werd niet alleen door de stuurgroep, onder voorzitterschap van Jeu Smeets, heel veel werk verricht, maar ook door de leden zelf. Binnen de leden was er een groep onder leiding van Leo Baggen en Leon Nijsten, die zich tot doel had gesteld genoeg geld bij elkaar te krijgen om alle jeugdleden te kunnen voorzien van een uniform. Op 5 september 1998 werden tijdens een feestelijke mis de uniformen ingezegend door pastoor Guus Hennekam. Als uniform was gekozen voor het gala tenue van het Tamboers&Pijperskorps van het Korps Mariniers, met dien verstande dat er 3 verschillen zijn. Een donkerblauwe tuniek met rode fouragères, een witte platte pet en een witte pantalon.

Succes bij schuttersfeesten

De aanschaf van deze uniformen kan als een hoogtepunt worden beschouwd voor onze schutterij. Maar er kon niet worden stilgezeten. Het volgende bondsschuttersfeest in 2001 stond al weer op het programma. En, eigenlijk al volgens traditie, werd dit feest wederom gehouden in het eerste weekend van september. Daarna stond er door een ruiling binnen de schuttersbond in 2003 weer een bondsschuttersfeest op het programma. Hierdoor had onze schutterij al 4 feesten binnen 8 jaar mogen organiseren, waardoor de verloren jaren 1964-1996 eigenlijk weer goed gemaakt werden. In 2004 is door dezelfde groep die in 1998 de jeugdleden van uniformen voorzag, een nieuw vaandel aangeboden aan de schutterij. Inmiddels is de schutterij een vereniging die binnen de gemeenschap Doenrade, maar ook daarbuiten alom gewaardeerd wordt. Blijkens ook uit de vele prijzen die jaarlijks op de verschillende schuttersfeesten gehaald worden. Sinds 1997 is het niet meer voorgekomen dat St. Michael een feest verliet zonder minimaal één prijs gewonnen te hebben.

ZLF2006
Bedankt voor dit schitterende feest

December 2006

Het Z.L.F.-2006 ligt weer enige tijd achter ons.
Een goed moment om even terug te kijken.
Het Z.L.F.-2006 is een geweldig feest, een fantastische happening geworden.Een evenement dat in werkelijk alle opzichten geslaagd is, zowel qua organisatie, qua sfeer, qua weer en noem maar op.Tevens willen wij van de gelegenheid gebruik maken om alle inwoners van Doenrade, maar ook alle andere personen die ons hebben gesteund, van harte te bedanken voor uw geweldige medewerking, die mede bepalend is geweest voor het welslagen van dit feest. Dank aan de vele vrijwilligers die geholpen hebben voor, tijdens en na het feest. Dank aan de inwoners, die met hun vlag aan een nog grotere feestvreugde hebben bijgedragen. Ook dank aan de agrariërs voor hun werkzaamheden en de terreinen die zij ter beschikking hebben gesteld.Kortom het was super.De organisatie heeft dan ook heel veel complimenten en waardering gekregen.Voor de deelnemende schutterijen was de optocht, ondanks de hitte een ware triomftocht om langs de zeer enthousiaste menigte te kunnen marcheren en defileren. Dat werd ook in die termen door vele schutters verteld. Het is tevens een uniek feest geweest, dat we waarschijnlijk in Doenrade nooit meer zullen meemaken. 2 jaar van keihard werken in de voorbereiding en bij de organisatie hebben hun vruchten afgeworpen. Over de financiële kant kunnen we eveneens zeer tevreden zijn. Gezien dit resultaat en voor de dank aan de vele vrijwilligers en als herinnering aan dit bijzondere feest, is besloten om de kerk te verlichten,zodat dit ZLF-2006 ook in de toekomst zal blijven voortleven.

Nogmaals hartelijk dank voor uw medewerking.
Met vriendelijke groet en hoogachting,
Schutterij St.Michaél.
Het Stichtingsbestuur ZLF-2006.

Bronnen:

Limburgs Schutterstijdschrift nr. 40 / september 1998;
Jolles – "Schuttersgilden en Schutterijen";
Th. Douven – "Reglement voor de schutterij van Oirsbeek en Doenrade";
M. Meulenberg – "De parochies Oirsbeek en Doenrade van oude tijden tot heden";
K.J.Th. Janssen de Limpens – "Genealogische en biografische geschiedenis van het geslacht De Limpens";
De Limburger Koerier zaterdag 19 juni 1897;
Gemeentearchief Gemeente Heerlen;
Overzicht Schuttersbond St. Gerardus Amstenrade.